Çocukların Okula Dönüş Sürecinde Hissettiği Kaygı Duygusuyla Nasıl Başa Çıkarız?

Okula dönen, okul değiştiren ya da anaokuluna yeni başlayan çocukların endişeli duygulara sahip olması normal bir durumdur. Bu geçiş süreci tüm aile için stresli ve rahatsız edici olabilir. Okulların açılmaya başladığı bugünlerde kaygılı çocuğunuz size tutunabilir, ağlayabilir, öfke nöbetleri geçirebilir, baş ya da karın ağrılarından şikayet edebilir, içine kapanabilir, okula gitmemek için yalvarabilir veya pazarlık yapmaya çalışabilir, hırçın ve sinirli olabilir.

Bu endişeler yaygındır. Kaygılı çocuklar ve ergenler; öğretmenler, arkadaşlar, uyum sağlama ya da ailelerinden uzak kalma gibi okula bağlı birçok sorun hakkında endişe duyarlar. Bazı yaygın endişeler şunlardır:

• Yeni öğretmenim kim olacak, ya kaba biriyse?
• Arkadaşlarımdan biriyle aynı sınıfta olabilecek miyim?
• Kıyafetlerim uygun mu? 
• Aptal gibi gözükecek miyim?
• Öğle yemeğinde kiminle oturacağım?
• Ya okul servisini kaçırırsam? 
• Ya matematik bana çok zor gelirse?
• Geçen yıl öğrendiğim hiçbir şeyi hatırlamıyorum!
• Ya ben okuldayken annemin ya da babamın başına kötü bir şey gelirse?

Çocuğunuzun bu tür kaygıları olması normal olsa da, onun okula gitmesini sağlamanız çok önemli. Okulu asmak, çocuğunuzun korkularını artırır yalnızca. Çünkü, okula gitmedikçe endişelenmekte haklı olup olmadıklarını öğrenme şansına sahip olamazlar. Ayrıca, çocuklar ve ergenler evde kaldıklarında birçok fırsatı da kaçırmış olurlar:   

• Sosyal becerileri geliştirmek ve uygulamak için değerli fırsatlar
• Başarılı olmak ve belli konuları tam anlamıyla öğrenmek için önemli bir şans
• Yeteneklerinin farkına varılması ve takdir edilmek
• Sınıf arkadaşlarıyla yakın ilişkiler geliştirmek
• Okuma, yazma ve matematik gibi temel becerileri öğrenmek

Okula Dönüş Kaygılarıyla İlgili Yapabileceğiniz 5 Şey

1. Temel ihtiyaçlarıyla ilgilenin:Çocuğunuzun yeterince uyuduğundan, düzenli yemek yediğinden, sağlıklı atıştırmalıklar tükettiğinden ve günlük egzersizini yaptığından emin olun. Çocuğunuzun zihnine ve bedenine iyi bakıldığında, kaygılarıyla başa çıkmak daha kolay olacaktır. Ayrıca, iyi bir uyku çektiğinde ve güzel bir kahvaltı yaptığında çocuğunuzun sizi dinleme ve okula gitme konusunda ısrar ettiğinizde ikna olma olasılığı yükselir.
2. Empati gösterin: Çocuğunuzun endişelerini dinleyin. Niçin kaygı duyuyor? Ne olacağını düşünüyor?Çocuğunuzun korkularını paylaşmasına ve aklındakileri söylemesine izin verin. Arabadayken, bir mağazada sıradayken, banyo yaparken ya da akşam yemeği yerken bu konuları konuşmak için güzel fırsatlar yakalayabilirsiniz. Bazı çocuklar ve ergenler için bu “öylesine” yapılan konuşmalar, daha az gergin hissetmelerini ve kendilerini daha rahat ifade edebilmelerini sağlar. Bazı çocuklar ise, onlara özel bir zaman dilimi ayırıp tüm dikkatinizi vermeniz durumunda daha rahat hissederler.
3. Sorunları çözme: Çocuğunuzun canını neyin sıktığını öğrendikten sonra, bununla baş etmek için bir plan oluşturmaya başlayabilirsiniz. Kaygılı çocuklar genelde sorunlarını çözmekte pek başarılı değillerdir ve sorunlarıyla baş etme becerilerine güvenmezler. Doğrudan çocuğunuzun korkusuna değinip, sağlam çözümlere sahip aktif bir plan oluşturduğunuzda endişeler de önemli ölçüde azalacaktır. Örneğin, “Eğer en kötü ihtimal gerçekleşirse, ne yapabilirsin?” ya da “Böyle bir durumun üstesinden gelebilmen için neler yapabileceğini düşünelim.” Bu size, çocuğunuzun hem gerçek hem de hayali korkutucu durumlarda sergileyeceği davranışları yönlendirme şansı verir.   
4. Olumlu yönlere odaklanın: Çocuğunuzun neden korktuğunu anladığınızda ve bu korkulara yönelik bir başa çıkma planı hazırladığınızda, dikkatini endişe verici taraflardan olumlu taraflara doğru yöneltmesi için çocuğunuzu teşvik edebilirsiniz. Ona şunu sorun: “Okulun ilk günüyle ilgili en çok heyecan duyduğun üç şey ne?” Çoğu çocuk iyi bir şeydüşünebilir. Bu, özel bir atıştırmalık yemek ya da günün sonunda eve dönmek olsa bile. Aslında, okulun eğlenceli yönleri tekrar eden endişeler yüzünden gözden kaçar.
5. Kendi tavrınıza dikkat edin: Küçük çocukların ve yeni bir okula başlayan çocukların ebeveynleri için çocuklarının bakımlarını ve sorumluluklarını öğretmenlere bırakmak kaygı verici bir durum olabilir. Çocuklar ebeveynlerini örnek alırlar. Yani, siz ne kadar özgüvenli ve sakin görünürseniz, çocuğunuz da önündeki bu yeni güçlüğün üstesinden geleceğine o kadar inanır. Destekleyici ancak kararlı olun. Sabah veda ederken bunu neşeli bir şekilde, yalnızca bir kere yapın! Çocuğunuzun evde kalmasına izin vererek karşı çıkmalarına, ağlamalarına ve öfke nöbetlerine prim vermediğinizden emin olun. Bunun yerine, sakin bir ses tonuyla şunu söyleyin: “Okula gitmenin seni ürküttüğünün farkındayım ancak, yine de gitmek zorundasın. Neden endişelendiğini bana söyle ki bunu konuşalım.”   

Okula Hazırlık Zaman Çizelgesi (Bunların hepsini yapmak zorunda kalmayabilirsiniz.)

Okuldan 1-2 hafta önce:

• Çocuğunuzu yavaş yavaş okul zamanı uyuma ve uyanma rutinine alıştırın. Çocuğunuz tatil boyunca normalden birkaç saat geç uyuduysa ve geç kalktıysa, bu saatleri günde 15 ila 30 dakika arası geriye çekin. Örneğin, yatağa akşam 11’de gitmek yerine, çocuğunuzun ilk gün 10.45, ikinci gün ise 10.30 gibi uyumasını sağlayın. Bu uygulamaya, çocuğunuz mantıklı bir saatte uyuyana ve beklenen saatte istikrarlı bir şekilde uyanana dek devam edin. Diğer aile üyelerinden de bu yeni programa uymalarını isteyebilirsiniz, böylece çocuğunuz değişiklik yapan tek kişi olmaz.
• Çocuğunuzdan okulun ilk haftası için öğle yemeğini planlama konusunda (eğer yemekhanede yemek yemiyorsa) yardım isteyin. Malzemeleri almak için markete beraber gidebilirsiniz. 
• Okul kırtasiye malzemeleri için bir liste hazırlayın ve eğlenceli bir alışveriş gezisi düzenleyin.
• Daha küçük çocuklar için okul bahçesine birkaç gün önceden gitmek ve orada oynamak işe yarayabilir. Bu sayede çocuğunuz yeni çevresinde daha rahat hissedebilir, okula dönüş sürecine daha çabuk alışabilir.
• Çocuğunuzun belli kaygılarını giderebilmeleri için onlara baş etme becerilerini öğretin ve alıştırma yapın.
  

Okuldan 2-3 gün önce: 

• Okula önceden birkaç kez gidin – yürüyün, bisiklet sürün, arabayla gidin ya da servise binin. Küçük çocukların okul servisine binebilmeleri için onlara servisin rotasını çizin ve nereye gittiklerini, okula gitmenin ne kadar sürdüğünü açıklayın. Servis güvenliğinden bahsedin.
• Yeni öğrenciler için okulda bir tur atın. Çoğu okul, öğretmenler hazırlıklarına devam ettikleri için ilk günden önce açıktır. İçeriye “şöyle bir bakın” ve hızlı bir tur için izin isteyin. Çocuğunuza sınıfları, yemekhaneyi, tuvaletleri gösterin. Mümkünse çocuğunuz yanınızdayken öğretmeniyle tanışın.
• İlk günlerde ne giymek istediğini çocuğunuza sorun.  
• Çocuğunuzla birlikte okul çantasını bir gece önceden hazırlayın. Ebeveynlerinden ayrılacakları için gergin olan çocuklar, yanlarında özel bir oyuncak ya da rahatlamalarını sağlayacak bir eşya götürebilirler. Beslenme çantasına koyacağınız güven tazeleyici ufak bir not da kaygılarını azaltmaya yardımcı olabilir.

Okulun ilk günü: 

• Sabahı daha neşeli hale getirmek için çocuğunuzun en sevdiği kahvaltıyı hazırlayın.
• Eğer imkanınız varsa çocuğunuzu okula kimin götüreceğine karar verin. Çocuğunuz kendinden okul servisine binecek kadar emin olana dek, okula ilk günlerde bir arkadaşıyla gitmesi ya da sizin onu arabayla bırakmanız daha az korkutucu olabilir.
  
• Çocuğunuzun başka ortamlarda da ayrılık kaygısı geçmişi varsa, öğretmene mutlaka söyleyin. Birçok öğretmen bu konuda uzmandır ve yılların tecrübesine sahiptir!
  
• En önemlisi, çocuğunuzu cesur davranışından ötürü övün. Başarısını kutlamak için ilk günün ya da haftanın sonunda eğlenceli bir yemek düzenleyebilirsiniz. Bu süreyi, çocuğunuzun ilk gününde/haftasında yaşadığı tüm tecrübeleri anlatışını dinleyerek geçirin.

Kaynak: https://www.anxietybc.com/parenting/coping-back-school-anxiety