EŞBAĞIMLILIK

Günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi olan bağımlılık, yanında pek çok farklı kavram ve durumu da sağlık alanına ve gündelik hayata sokmuştur. Bu kavramlardan biri de üzerinde halen tartışmaların devam ettiği “Eşbağımlılık”tır

Peki bu ağ aslında nedir?

 Bağımlı bireyin çevresinde sıklıkla bir eş, bir ebeveyn, bir arkadaş, bir yakın bulunmaktadır. Bu kişilerin bağımlı hastaya verdikleri bakım süreci devam ederken ebeveynlerin, ailelerin ortaya çıkardığı sağlıksız ve uygun olmayan davranışlar eşbağımlılığın temellerini oluşturur. Kişiler bir süre sonra bağımlı kişinin sahip olduğu hastalık üzerinden yaşamaya, “var olmaya” başlarlar. Sorumluluk duygusu gibi olumlu bir kavramın aşırı sorumluluğa dönüşmesi ile beraber farklı sorunlar ortaya çıkabilir. Takıntı düzeyinde gelişen davranışlarla beraber hastaya verilen bakım sürecinde kendi kaybettiklerinin, feda ettiklerinin farkına varamazlar. Oysa ki sağlıklı bir empati ve bakımın temelleri bilinç düzeyinde gelişmelidir.

Eşbağımlı ilişkilerde mahremiyet sorunları, işlevsiz iletişim ve sınırlar, sıklıkla da yüksek tepkisellik gözlenmektedir. Bir bireyin diğer bireyin bağımlılığını, gelişmemişliğini ya da sorumsuzluğunu mümkün kıldığı, desteklediği ya da kontrol ettiği bir ilişki ortaya çıkmaktadır. Eşbağımlılar ilişkide kendilerini sıklıkla destekleyici ya da kurtarıcı rollerde bulurlar. Kendi duygusal ihtiyaçlarını tatmin etmek için diğer bireyin zayıf işlevselliğine bağımlıdırlar. Zihinleri bağımlı kişinin ihtiyaçları ile meşguldür.

Eşbağımlı kişilerde sıklıkla görülen özellikler;

• Kişilerarası ilişkileri gergindir, durağan değildir
• Yalnız kalmayı tolere edemezler
• Boşluk ve bıkkınlık hissi sık gözlenir
• Kendi ihtiyaçlarını diğer kişinin emrine tabi kılarlar
• Kabullenme ve bağlanma için kuvvetli bir istek duyarlar
• İnkar ve zayıf benlik algıları mevcuttu

Unutulmamalıdır ki ebeveyn olmanın temel gerekliliklerinden biri çocuğu için kendisinden çeşitli konularda fedakarlıklar yapmayı gerektirmektedir, ama bu fedakarlıkların kişinin kendi fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarını uygun bir şekilde belirleyip, sağlıksız ve yıkıcı bir düzeye gelmeyecek şekilde yapılması uygun olacaktır. Bağımlılık hastalığının tedavisi olduğu gibi eşbağımlılığın da çeşitli tedavileri mevcuttur. Bilişsel davranışçı terapilerin, ilaç tedavilerinin ve destek gruplarının tedavide önemli yeri bulunmaktadır.

Kaynak: PSİKOHAYAT DERGİSİ SAYI:15