Çocuk, özel haller dışında (anne ve veya babanın vefatı, boşanma, çocuk yetiştirme kurumuna verilme, evlatlık verilme gibi) genellikle anne-babası tarafından büyütülür. Anne-baba arasında saygı, sevgi, paylaşım, muhabbet hele de uyum varsa aile huzurlu; sevgi, saygı, muhabbet ve paylaşım az ya da yok üstelik eşgüdüm de yoksa aile huzursuz olacağından, çocuk bu durumlardan doğrudan olumlu veya olumsuz yönde etkilenir.
Anne-babanın çocuğuna gösterdiği tavır ve tutumlar, çocuğuyla kurduğu iletişim şekli ve kurduğu iletişimin kalitesi, çocuğun ailedeki yeri, aile içinde birey olarak kabul görüp görmediği, hem kendi aralarında hem çocuğuna sevgisini gösterme şekilleri, çocuğa istendik davranışları kazandırmak için kullanılan disiplin yöntemleri vb. çocuğun kişilik yapısının şekillenmesi, akıl ve psikolojik sağlığı üzerinde doğrudan etkilidir.
Peki, çocuklar üzerinde bu denli büyük öneme sahip anne-babanın, çocuğa gösterdiği tavır, davranış ve tutumlar neye göre belirlenir? Anne baba tutumları nelerden etkilenir? Niye bazı anneler aşırı koruyucuyken bazıları vurdumduymazdır? Niye bazı babalar otoriterken bazıları ilgisiz, bazıları sevecendir? İşte bunun ilk cevabı; o anne-babanın nasıl yetiştiğiyle, kendi anne-babalarının veya onları yetiştiren diğer kişilerin onlara gösterdiği tavır, tutum ve davranışlarla yani kendi çocukluk yaşantılarıyla ilgilidir.
Anne-Babalık Tutumu Nedir?
Anne babalık tutumu; anne, baba ve çocuk arasındaki etkileşimin şeklidir. Bu etkileşim şeklinin sonucu çocuk, anne-babanın davranış, tutum ve tavırlarına karşılık gelecek şekilde bir takım yeni davranışlar kazanır. Sağlık bir anne-baba tutumu çocuklara olumlu benlik algısı, olumlu öteki (diğer insanlar) algısı, özdeğer, özsaygı, özsevgi ve sağlıklı güven duygusu gibi nitelikler kazandırmalıdır.
Eğer bir çocukta sağlıklı ve olumlu bir benlik algısı oluşmuşsa çocuk, ‘ben sevilmeye ve değer verilmeye layığım’ diye düşünür; eğer olumlu öteki algısı oluşmuşsa çocukta ‘başkaları beni sevmeye hazır ve onlar da sevilmeye ve değer verilmeye layık’ algısı oluşur. Olumlu benlik ve olumlu öteki algısı gelişmiş çocuk dünyayı güvenli bir ortam olarak algılayacağından özsaygı, özsevgi ve özdeğeri yüksek başkalarına saygıyla yaklaşan, başkalarını seven ve değer veren biri olması kaçınılmazdır.
Bu özellikleri kazanmış çocuk, grup içinde dengeli şekilde hareket etme yeteneğini kazanmaya ve sosyalleşmeye başlar. Anne-babaya düşen görev; çocuğun sosyalleşmesi ve kabul görmesi için uygun ortamlar hazırlaması, çocuğa doğru model olması, sosyal açıdan kabul gören davranışlar konusunda ona yol göstermesi, desteklemesi, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda gelişmesi için gereken şartları hazırlamasıdır. Bazı anne-babalık tutumları bu özellikleri çocuğa kazandırırken bazıları bozmaktadır.
KAYNAK:ONTO DERGİSİ
